ANKARA- Türkiye’nin 2026 bütçesinin görüşmelerine bu hafta başlanıyor. Bakanlıkların ve kurumların temsilcileri Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gelerek 2025 yılında yaptıkları harcamalara dair bilgi verecek, 2026 yılının planlamalarını anlatacak.
Yani devlet kurumları nereye, ne kadar harcama yaptıklarını ya da yapacaklarını kalem kalem sıralayacak ve TBMM’nin onayını isteyecek. Muhalefet partileri de bütçedeki tartışmalı kalemleri tespit ederek ‘hesabını soracak’.
Özellikle Cumhurbaşkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı gibi kurumların harcamaları ve olası harcamaları muhalefetin merceğinde olacak.
Nasıl bir süreç işliyor?
Kamuoyunun ve gazetecilerin ‘bütçe görüşmeleri’ diye kısaltarak tanımladığı bu görüşmeler, aslında bir kanun teklifinin görüşmeleri: ‘2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’.
Dolayısıyla her kanun teklifinde olduğu gibi Genel Kurul görüşmelerine geçilmeden önce bu kanun teklifi de ilgili komisyonda yani Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek.
Bütçe Kanun Teklifi, her sene olduğu gibi bu sene de ekim ayında Meclis’e sunuldu. Sunuşu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz 23 Ekim’de yaptı. Bu hafta ise 30 Ekim itibariyle gazetecilerin sevdiği tabirle ‘bütçe maratonu’ başlayacak.
30 Ekim’den 28 Kasım’a kadar olan bir aylık süre boyunca 17 bakanlık, bakanlıklara bağlı 95 kurum ile Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Sayıştay’ın bütçeleri Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek. Bütçenin komisyonda müzakereleri 28 Kasım’da sona erecek.
Bütçe’nin komisyondaki bir aylık takvimi şöyle:
31 Ekim Cuma: TBMM, Kamu Denetçiliği Kurumu, Sayıştay
4 Kasım Salı: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,
5 Kasım Çarşamba: Ticaret Bakanlığı
6 Kasım Perşembe: Hazine ve Maliye Bakanlığı
7 Kasım Cuma: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
11 Kasım Salı: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
12 Kasım Çarşamba: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
13 Kasım Perşembe: Gençlik ve Spor Bakanlığı
14 Kasım Cuma: Kültür ve Turizm Bakanlığı
17 Kasım Pazartesi: İçişleri Bakanlığı
18 Kasım Salı: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
19 Kasım Çarşamba: Dışişleri Bakanlığı
20 Kasım Perşembe: Milli Eğitim Bakanlığı
21 Kasım Cuma: Sağlık Bakanlığı
24 Kasım Pazartesi: Tarım ve Orman Bakanlığı
25 Kasım Salı: Adalet Bakanlığı
26 Kasım Çarşamba: Milli Savunma Bakanlığı
27 Kasım Perşembe: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
28 Kasım Cuma: Cumhurbaşkanlığı
Bütçe görüşmelerinin komisyon aşaması bittikten sonra ise yaklaşık 10 gün sürecek bir aranın ardından kanun teklifi Genel Kurul’a gelecek.
Yani teklifin aralık ayının ilk haftasında Genel Kurul görüşmeleri başlayacak. Bütçe Genel Kurul’da görüşülürken gündeme başka teklif alınmayacak.
10 gün sürecek görüşmelerin ardından teklif Genel Kurul’un onayına sunulacak ve oylanacak.
Muhalefet partilerine göre ‘Bütçe görüşmeleri’, diğer kanun tekliflerinin görüşmelerinden daha farklı bir yerde duruyor. Zira Bütçe Kanun Teklifi iktidarın bir yıl boyunca yapacağı harcamalarda neleri önceleyeceğinin ve halkın/kamunun parasının nerelere harcanacağının belgesi.
Bu yüzden bütçe görüşmeleri, yasama organı olan Meclis’in yürütme organı olan siyasi iktidar üzerindeki önemli bir denetleme mekanizması.
Ancak gene muhalefet partileri, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte ‘Bütçe Hakkı’nın korunamadığını savunuyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte bütçenin denetlenemez hale geldiği ifade ediliyor.
İktidarın sandalye çoğunluğu sebebiyle milletvekillerinin bütçe üzerinde değişiklik yapamadığını kaydeden muhalefet partileri Meclis’in sadece onay makamı haline geldiği görüşünde.
Yani yasamanın yürütmeyi denetleme gücü zayıfladı ve bütçe görüşmeleri sembolik bir hale geldi.
Stüdyo recap, Turkey recap’in içinden doğdu. Stüdyo recap hızlı gelişen Türkiye haber döngüsünü anlamlandırmanıza yardımcı olmak için kurulan ve Türkçe içeriklere yer veren bağımsız ve okuyucu destekli bir haber platformudur.
Stüdyo recap’in kadrosu, deneyimli parlamento muhabirleri Ceren Bayar, Yıldız Yazıcıoğlu, editör Günsu Durak ve sosyal medya uzmanı Demet Şöhret’in bir araya geldiği 4 kişilik bir ekip.
Turkey recap ve Stüdyo recap; Turkey recap Medya Ajans Hizmet ve Tic. Ltd. Şti. bünyesinde yer alıyor.
Daha fazla bilgi, geri bildirim veya önerileriniz için bizimle iletişime geçin: info@turkeyrecap.com
Sosyal medya hesaplarımız:
Youtube: @StüdyoRecap
İnstagram: @studyorecap
Twitter: @studyorecap
Tiktok: @stdyo.recap
Bluesky: @studyorecap.bsky.social